Ons Middelbaar Onderwijs

De burgerschapsestafette


Scholen geven op eigen wijze invulling aan burgerschapsonderwijs. Bij de start van schooljaar 2017/2018 kwam via één van de OMO-scholen een voorstel voor waardengedreven onderwijs onder de aandacht van de werkgroep identiteit: een burgerschapsestafette.

Burgerschapsvorming: Actief burgerschap en sociale integratie
Burgerschap is de manier waarop mensen deelnemen aan de maatschappij. Burgerschapsonderwijs draagt bij aan de persoonsvorming, en aan de sociale en de maatschappelijke vorming van leerlingen. Sinds 2006 is aandacht voor burgerschap een verplicht onderdeel in het curriculum. Scholen hebben de taak om leerlingen onder meer kennis van en respect voor de basiswaarden van de democratische rechtstaat en de mensenrechten bij te brengen.

Vakoverstijgend werken in dialoogvorm
Vakoverstijgend werken rondom de burgerschapsvorming helpt leerlingen inzien dat de vaardigheden die ze bij bijvoorbeeld de lessen Nederlands opdoen ook noodzakelijk zijn voor andere vakken. Koers 2023 benadrukt ook dat leerlingen worden uitgedaagd om verbanden over de vakken heen te leggen. De dialoog als werkvorm speelt bij de burgerschapsestafette een centrale rol. Leerlingen en docenten gaan een gelijkwaardig gesprek aan en leren om zich in te leven in anderen, de ander te accepteren, eigen meningen en opvattingen te onderzoeken en deze ter discussie te stellen. De dialoog wordt gevoerd aan de hand van onderwerpen, vraagstukken en vraagstellingen die morele dilemma’s bevatten.

Bij een moreel dilemma geldt dat je altijd moet kiezen tussen verschillende waarden; het kiezen voor de ene waarde gaat ten koste van de andere.
 
Docenten kunnen ieder in hun eigen, bestaande lessen de thema’s burgerschap en identiteit expliciet maken. De overtuiging hierbij is dat de invalshoeken binnen de bestaande lesprogramma’s genoeg ruimte bieden om de nieuwsgierigheid en het inlevingsvermogen van leerlingen te activeren.

Project
In een project wordt inspiratiemateriaal ontwikkeld. Dit inspiratiemateriaal wordt samen met voorbeelden van werkvormen en achterliggende literatuur, beschikbaar gesteld in een nog te ontwikkelen digitale applicatie.

Projectgroep
Om de burgerschapsestafette verder uit te werken, is een projectgroep gevormd. In deze projectgroep zijn vijf docenten actief. Het streven is dat voor de zomervakantie de eerste dilemma’s voor vwo verzameld en uitgewerkt zijn. Op basis van de ervaringen bij vwo wordt het project daarna bij de havo uitgerold, gevolgd door vmbo en praktijkonderwijs.

Het project loopt tot augustus 2021. De volgende scholen zijn projectschool: Eckartcollege (vwo en havo), Gymnasium Beekvliet (vwo), Munnikenheide College (vmbo) en Fioretti College (pro).

Wil je meer weten over dit project, neem dan contact op met Ivonne de Vrind van het OMO-bureau.